Transplantacja narządów w Polsce. Jak zostać dawcą?
Transplantacja (inaczej donacja, przeszczep) to operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych, które potrzebują zdrowego narządu.
Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując:
- serce,
- płuca,
- wątrobę,
- nerki,
- trzustkę,
- jelito cienkie.
Według danych przekazanych za pośrednictwem strony internetowej Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant” w 2022 r. w Polsce zgłoszono 640 dawców, natomiast narządy pobrano od 445 z nich.
Jak zostać dawcą narządów?
Jeśli jesteś osobą pełnoletnią, nie musisz nigdzie zgłaszać, że chcesz po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Przed pobraniem narządów od osoby małoletniej lekarze pytają o decyzję rodziców lub opiekunów prawnych. Osoba małoletnia powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw i w takim przypadku nie można pobrać jej narządów.
Mimo że nie trzeba deklarować zgody na transplantację po śmierci, wiele osób dodatkowo:
- rejestruje się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych,
- nosi bransoletki bądź karty dawcy, potwierdzające ich zgodę.
Jeśli natomiast nie chcesz, by Twoje narządy były przeszczepiane innym, masz prawo do sprzeciwu. Wystarczy, że:
- zgłosisz sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów:
- pobierz oświadczenie ze strony www.poltransplant.pl
- w formie pisemnej prześlij je na adres Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant” (02-001 Warszawa, Al. Jerozolimskie 87),
- nosisz przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie,
- oświadczysz swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków; świadkowie muszą potwierdzić Twoją deklarację pisemnie.
Wiedzę o transplantacji upowszechniają niektóre instytucje za pomocą kampanii oraz programów zdrowotnych. Przykładem jest Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Jego główne założenia to:
- promowanie transplantologii wśród społeczeństwa,
- edukacja personelu medycznego,
- wsparcie szpitali, banków tkanek i komórek oraz medycznych, laboratoriów diagnostycznych.
Na rzecz zwiększenia liczby przeszczepów działa też organizacja pozarządowa Fundacja Serce Anielki. Współpracuje ona z NFZ w ramach Forum Organizacji Pacjentów. Fundacja rozpowszechnia zagadnienie transplantacji u dzieci oraz wspiera rodziny czekające na przeszczep, a także te, które utraciły dziecko.
Podstawę prawną materiału stanowi ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2005 r. nr 169, poz. 1411).
Artykuł opracowano na podstawie informacji zaczerpniętych z Serwisu Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia